3 Μύθοι και 1 Αλήθεια για το Μέλι!
Το μέλι είναι τροφή γνωστό από την αρχαιότητα και χρησιμοποιείται από τον άνθρωπο τα τελευταία 2.500 χρόνια όχι μόνο ως τρόφιμο, αλλά και ως φάρμακο, σε μάσκες ομορφιάς, κρέμες ενυδάτωσης για το πρόσωπο και στα μαλλιά λόγω των ιδιοτήτων του.
Είναι το αρχαιότερο γλυκαντικό, που παράγουν οι μέλισσες όταν συλλέγουν νέκταρ ή άλλους φυσικούς χυμούς ή εκκρίσεις από μέρη φυτών. Το μεταφέρουν στην κυψέλη τους όπου το εμπλουτίζουν με δικά τους ένζυμα (τροφάλλαξη), το αποθηκεύουν στις κηρήθρες τους, το ωριμάζουν και έπειτα το σφραγίζουν στεγανοποιώντας το. Το μέλι χωρίζεται σε δύο κατηγορίες, τα ανθόμελα και το μέλι από μελιτώματα. Στην Κύπρο βρίσκουμε τα ανθόμελα όπως είναι το θυμαρίσιο, της πορτοκαλιάς και τα άνθη άγριων λουλουδιών.
1. Μέλι και Ζάχαρη . . . είναι το ίδιο!
Μύθος: Το μέλι είναι μια φυσική τροφή που δεν δέχεται καμία επεξεργασία, σε αντίθεση με την ζάχαρη. Το μέλι αποτελείται από πολλά συστατικά που στο σύνολο τους ξεπερνούν τα 180 μεταξύ των οποίων είναι απλά και σύνθετα σάκχαρα, μέταλλα και ιχνοστοιχεία (πχ. κάλιο, ασβέστιο, χλώριο, θείο, φώσφορο, σίδηρος, χαλκός, πυρίτιο κλπ.), βιταμίνες, λιπαρά και οργανικά οξέα, αμινοξέα, ένζυμα (ιμβερτάση) και άλλα συστατικά που προσδίδουν μοναδικές και πολυάριθμες ιδιότητες. Γι’ αυτό αποτελεί γρήγορη πηγή ενέργειας κατάλληλη για αθλητές, εγκυμονούσες, παιδιά, και άτομα με ταλαιπωρημένο οργανισμό. Ποια είναι η θερμιδική του αξία; Μια κουταλιά της σούπας μέλι αποδίδει περίπου 65 θερμίδες, ενώ 1 κουταλιά της σούπας ζάχαρη αποδίδει περίπου 85 θερμίδες. Η διαφορά αυτή οφείλεται στο γεγονός ότι το μέλι περιέχει περίπου 16 – 17 % υγρασία (νερό).
2. Διαβήτης και Μέλι . . . πρέπει να αποφεύγεται!
Μύθος: Παλαιότερα το μέλι επρόκειτο για μια απαγορευμένη τροφή για τους διαβητικούς. Αντιθέτως, τα νεότερα δεδομένα ενθαρρύνουν την κατανάλωση μελιού σε ένα ισορροπημένο διατροφικό πρόγραμμα αφού βρέθηκε πως αυξάνει την γλυκόζη του αίματος λιγότερο συγκριτικά με τη δεξτρόζη και την σουκρόζη (απλή ζάχαρη), δρα θετικά στην μείωση της “κακής” LDL – χοληστερόλης, των τριγλυκεριδίων και της ομοκυστεΐνης. Εντούτοις, η κατανάλωση του μελιού σε ένα ισορροπημένο διαιτολόγιο πρέπει να γίνεται με μέτρο και πάντα υπό την καθοδήγηση του Κλινικού Διαιτολόγου ιδιαίτερα όταν πρόκειται για άτομα με Διαβήτη τύπου Ι.
3. “Το Μέλι μου ζαχάρωσε, είναι νοθευμένο”.
Μύθος: Ίσως είναι λανθασμένα η πιο διαδεδομένη άποψη που επικρατεί γύρω από το μέλι. Η σωστή ορολογία για αυτή την φυσική διαδικασία του μελιού είναι η κρυστάλλωση. Η κρυστάλλωση είναι χαρακτηριστικό των μελιών που υποδηλώνει αγνότητα, και ανάλογα από την φυτική του προέλευση και την χημική του σύνθεση κρυσταλλώνει γρήγορα, αργά ή και καθόλου. Η λύση είναι εδώ . . . H ρευστοποίηση του μελιού, ώστε να επανέλθει στην αρχική του μορφή πρέπει να γίνει με την χρήση μπεν – μαρί σε θερμοκρασία που να μην υπερβαίνει τους 45 – 50 oC , έτσι ώστε να μην αλλοιωθούν κάποια από τα χαρακτηριστικά του. Η σωστή διατήρησή επιβάλλει την αποθήκευσή σε γυάλινο ή μεταλλικό δοχείο εκτός ψυγείου, σε χώρο δροσερό και σκοτεινό.
4. Το Μέλι έχει διατροφικά οφέλη.
Αλήθεια: Μολονότι το μέλι είναι τρόφιμο και όχι φάρμακο, εντούτοις στην αρχαιότητα χρησιμοποιήθηκε στην παραδοσιακή ιατρική. Το μέλι χρησιμοποιείται ως δυναμωτικό και καταπραϋντικό, σε περιπτώσεις αδυναμίας και κόπωσης, ανορεξίας, αδιαθεσίας και δυσκοιλιότητας, για την αντιμετώπιση των κρυολογημάτων και του βήχα, στην επούλωση πληγών του δέρματος και άλλων παθήσεων του ανθρώπινου οργανισμού. Βρέθηκε επίσης πως έχει αντικαρκινικές, αντιβακτηριδιακές, αντιοξειδωτικές, αντιφλεγμονώδεις, ανοσοκατασταλτικές, καρδιοπροστατευτικές και πρεβιοτικές ιδιότητες.
Χρυστάλλα Κατελάρη
Κλινική Διαιτολόγος – Διατροφολόγος, MSc