Επεξεργασμένα τρόφιμα: Πρέπει να τα αποφεύγω?

Ο φόβος για τα επεξεργασμένα τρόφιμα επικρατεί έντονα στη σημερινή κοινωνία, με πολλούς ανθρώπους να πιστεύουν ότι ΟΛΑ τα επεξεργασμένα τρόφιμα είναι ανθυγιεινά και πρέπει να αποφεύγονται.

Ωστόσο, η αλήθεια είναι ότι οι επεξεργασμένες τροφές παίζουν αρκετά σημαντικό ρόλο στη διατροφή μας.

Τι είναι τα «επεξεργασμένα τρόφιμα»? 

Σύμφωνα με το Υπουργείο Γεωργίας των ΗΠΑ, τα επεξεργασμένα τρόφιμα είναι οποιαδήποτε ακατέργαστα γεωργικά προϊόντα τα οποία έχουν πλυθεί, καθαριστεί,  αλεστεί, κοπεί, τεμαχιστεί, θερμανθεί, παστεριωθεί, μαγειρευτεί, κονσερβοποιηθεί, καταψυχθεί, αποξηραθεί, αφυδατωθεί ή συσκευαστεί — οτιδήποτε δηλαδή αλλάζει την θεμελιώδη μορφή ενός γεωργικού προϊόντος. Αυτό μπορεί να περιλαμβάνει επίσης την προσθήκη συντηρητικών, γεύσεων, θρεπτικών ουσιών και άλλων πρόσθετων ουσιών που έχουν εγκριθεί για χρήση σε προϊόντα διατροφής, όπως αλάτι, σάκχαρα και λίπη. Συνοπτικά, επεξεργασμένο τρόφιμο είναι κάθε τρόφιμο που έχει τροποποιηθεί με κάποιο τρόπο κατά την προετοιμασία.

Ποια επεξεργασμένα τρόφιμα πρέπει να αποφεύγουμε;

Η αλήθεια είναι ότι ορισμένα επεξεργασμένα τρόφιμα μπορεί να είναι υψηλά σε πρόσθετα σάκχαρα, αλάτι και κορεσμένα λιπαρά και αναφέρομαι στα εξαιρετικά επεξεργασμένα τρόφιμα (ultra-processed) . Αυτά περιλαμβάνουν τρόφιμα όπως: πατατάκια, φραντζολάκι, παγωτό, μπισκότα, λουκάνικα, ζαμπόν, ανθρακούχα ποτά, στιγμιαίες σούπες, μερικά έτοιμα γεύματα και ορισμένα αλκοολούχα ποτά όπως ουίσκι, τζιν και ρούμι.

Είναι σημαντικό ωστόσο να θυμόμαστε ότι δεν είναι όλα τα επεξεργασμένα τρόφιμα ίδια.

Ποια επεξεργασμένα τρόφιμα είναι ΟΚ για κατανάλωση:

Στην πραγματικότητα, η επεξεργασία τροφίμων είναι απαραίτητη για την ασφάλεια συγκεκριμένων τροφίμων προς τους καταναλωτές.

Για παράδειγμα, η κονσερβοποίηση και η κατάψυξη φρούτων και λαχανικών επιτρέπει την απόλαυσή τους όλο το χρόνο, ακόμη και όταν είναι εκτός εποχής. Η διαδικασία παστερίωσης στα γαλακτοκομικά προϊόντα βοηθά στην εξάλειψη των επιβλαβών βακτηρίων από το γάλα, καθιστώντας τα ασφαλή για τον καταναλωτή. Επίσης, πολλά επεξεργασμένα τρόφιμα είναι εμπλουτισμένα με απαραίτητες βιταμίνες και μέταλλα (όπως κάποια φυτικά γάλατα ή δημητριακά που είναι εμπλουτίζονται με σίδηρο ή βιταμίνη D), καθιστώντας τα μια πολύτιμη προσθήκη σε μια ισορροπημένη διατροφή.

Σύμφωνα με μια μελέτη που δημοσιεύτηκε στο Journal of the Academy of Nutrition and Dietetics, η κατανάλωση μιας διατροφής που περιλαμβάνει ένα μείγμα επεξεργασμένων και μη επεξεργασμένων τροφίμων σχετίζεται με χαμηλότερο κίνδυνο χρόνιων ασθενειών. Η μελέτη διαπίστωσε επίσης ότι η κατανάλωση μιας διατροφής που αποτελείται κυρίως από μη επεξεργασμένα τρόφιμα δεν είναι απαραίτητα πιο υγιεινή και μπορεί ακόμη και να σχετίζεται με υψηλότερο κίνδυνο έλλειψης κάποιων βιταμινών.

Τι επιλέγουμε λοιπόν;

Στόχος δεν είναι λοιπόν να αποφύγουμε τα επεξεργασμένα τρόφιμα αλλά να επιλέξουμε αυτά που είναι λιγότερο επεξεργασμένα και με λιγότερα πρόσθετα. Θα ήταν αδύνατο να αποφευχθούν όλα τα επεξεργασμένα τρόφιμα. Επομένως, είναι σημαντικό να διαβάζετε τις ετικέτες και να επιλέγετε με σύνεση.

Αποφύγετε εξαιρετικά επεξεργασμένα τρόφιμα όπως είναι τα έτοιμα σνακ, αναψυκτικά, κάποια δημητριακά πρωινού υψηλά σε ζάχαρη και τα έτοιμα γεύματα όπως έτοιμες σούπες. Παρόλο που αυτά τα τρόφιμα είναι συνήθως βολικά, φτηνά και γευστικά, περιέχουν απλούς υδατάνθρακες, κορεσμένα λιπαρά, αρκετό αλάτι και πολλές θερμίδες.

Συμπερασματικά, τα επεξεργασμένα τρόφιμα δεν είναι απαραίτητα κακά ή ανθυγιεινά. Ενώ είναι σημαντικό να προσέχουμε τα πρόσθετα σάκχαρα, το αλάτι και τα κορεσμένα λίπη, είναι επίσης σημαντικό να κατανοήσουμε τους σημαντικούς ρόλους που παίζουν τα επεξεργασμένα τρόφιμα στη διατροφή μας και να επιλέγουμε ένα συνδυασμό επεξεργασμένων και μη επεξεργασμένων τροφίμων που υποστηρίζουν τη βέλτιστη υγεία.

Ελεάνα Λιασίδου 

Κλινική Διαιτολόγος – Διατροφολόγος, MSc