Διατροφικές διαταραχές: Πώς να βοηθήσετε το αγαπημένο σας πρόσωπο!

Η οικογένεια και οι φίλοι  είναι πολύ σημαντικοί στη “θεραπεία – αντιμετώπιση” των διατροφικών διαταραχών και συχνά αποτελούν το κλειδί για την ενθάρρυνση ενός ατόμου με διατροφικές διαταραχές. Τα άτομα με διατροφικές διαταραχές είτε δεν αναγνωρίζουν ότι υπάρχει πρόβλημα, είτε φοβούνται, είτε ντρέπονται και δυσκολεύονται να ζητήσουν βοήθεια.

Ωστόσο, ως κλινικοί διαιτολόγοι, ακούμε πολύ συχνά διάφορες λανθασμένες τακτικές ή σχόλια που οικεία άτομα των πασχόντων χρησιμοποιούν στη προσπάθεια τους να βοηθήσουν.  Παρόλο που οι προθέσεις τους είναι αγνές, τα σχόλια αυτά μπορεί να είναι επιβλαβή.

Τι να κάνετε:

• Να είστε υπομονετικοί και όχι επικριτικοί.
• Προσπαθήστε να μάθετε όσα περισσότερα μπορείτε για τις διατροφικές διαταραχές. Υπάρχουν πολλές ιστοσελίδες με χρήσιμες πληροφορίες που μπορείτε να συμβουλευτείτε όπως:

          http://cydadiet.org/data/originals/2014/11/leaflet-diataraxes-updated.pdf ,

          http://www.mazi.org.cy/mazi/page.php?pageID=5 

          www.NationalEatingDisorders.org

• Προσπαθήστε να είστε καλό παράδειγμα προς μίμηση, αυτό δεν σημαίνει απαραίτητα να τρώτε μόνο “υγιεινά τρόφιμα”, γιατί το να ανησυχείτε συχνά για το τι και πόσο τρώτε μπορεί να επιδεινώσει το πρόβλημα.
• Ενθαρρύνετε το άτομο να συμμετέχει σε κοινωνικές δραστηριότητες που δεν περιλαμβάνουν το φαγητό.
• Αποφύγετε την πίεση κατά την διάρκεια των γευμάτων (π.χ.να μιλάτε ή να σχολιάζετε το φαγητό, το πόσο τρώει ή δεν τρώει).
• Κατανοήστε ότι το άτομο δεν αναζητά προσοχή ή λύπηση.
• Να είστε προετοιμασμένοι για αρνητικές αντιδράσεις. Μερικοί πάσχοντες χαίρονται που κάποιος νοιάζεται για το πρόβλημα τους. Άλλοι αντιδρούν αλλιώς. Κάποιοι μπορεί να γίνονται εχθρικοί και αντιδραστικοί, επιμένοντας ότι εσείς έχετε το πρόβλημα. Άλλοι μπορεί να απορρίψουν τις ανησυχίες σας ή να ελαχιστοποιήσουν ή να αγνοήσουν τους πιθανούς κινδύνους. Όλες οι παραπάνω αντιδράσεις είναι φυσιολογικές. Εσείς αφήστε τους να δουν ότι τους νοιάζεστε και αφήστε τη συζήτηση ανοιχτή.
• Κάντε το άτομο να νιώσει άνετα. Υπενθυμίστε του ότι δεν είναι ντροπή να παραδέχεσαι ότι πάσχεις από κάποια διατροφική διαταραχή ή άλλο θέμα ψυχικής υγείας. Πολλοί άνθρωποι έχουν διαγνωστεί με κάποια ψυχική διαταραχή σε κάποια φάση της ζωής τους και πολλοί είναι αυτοί που το ξεπερνούν με την κατάλληλη βοήθεια. 

Διατηρείστε τη ψυχραιμία σας. Αποφύγετε να εκφράσετε την απογοήτευση ή το θυμό σας προς το άτομο αυτό. Εκφράστε τις ανησυχίες σας ήρεμα. Ρωτήστε, “Είσαι πρόθυμος να συμμεριστείς το ενδεχόμενο ότι κάτι δεν πάει καλά;”. Η εκδήλωση των ανησυχιών σας μπορεί να είναι αμήχανη στην αρχή, αλλά αυτή η προσπάθεια μπορεί να προσφέρει χείρα βοήθειας γι’ αυτό το άτομο. Ακόμα κι αν το άτομο δεν αναγνωρίσει ότι υπάρχει κάποιο πρόβλημα κατά τη διάρκεια της συζήτησής σας, σίγουρα έχετε δείξει την ανησυχία σας γι’ αυτόν, και ότι είστε δίπλα του.  

• Προτείνετε του να ζητήσει επαγγελματική βοήθεια με ευγενικό τρόπο, και δείξτε πρόθυμοι να πάτε μαζί του. Βοηθήστε τον να βρει ένα γιατρό ή ένα ψυχολόγο αν δεν έχει ήδη κάποιο δικό του – ή αφήστε έναν κατάλογο με επιλογές για να εξετάσει μόνος του.

Τι ΔΕΝ πρέπει να κάνετε:

• Μην κατηγορήσετε και μην προσπαθήσετε να προκαλέσετε τύψεις στο άτομο αυτό. 
• Μην σχολιάζετε την εμφάνιση, “Είσαι πολύ όμορφη/ος σήμερα”, καθώς αυτό μπορεί να ερμηνευτεί ως  «έχεις βάλει (ή χάσει) βάρος». Εστιάστε καλύτερα σε στοιχεία στην προσωπικότητα ή στις επιτυχίες και τα επιτεύγματα του στη δουλειά, σχολείο κτλ.
• Αποφύγετε τις υπερβολικά «απλές» λύσεις. Το να λέτε στον άλλο “Απλά μην το ξανακάνεις” ή “Απλά φάε” δεν είναι καθόλου χρήσιμο. Μπορεί να κάνετε τον πάσχοντα να αισθάνεται απογοητευμένος, αμυντικός και ενοχλημένος.
• Μην κάνετε υποσχέσεις που δεν μπορείτε να κρατήσετε (π.χ. υπόσχομαι ότι δεν θα το πω σε κανένα).
• Μην εισβάλλετε στην ιδιωτική του ζωή ή να επικοινωνήστε με το γιατρό ή το θεραπευτή του πίσω από την πλάτη του.
• Αποφύγετε συζητήσεις που επικεντρώνονται γύρω από αριθμούς, όπως σωματικό βάρος, θερμίδες, ποσότητα, συχνότητα και διάρκεια άσκησης.
• Μην παίρνετε προσωπικά τις ενέργειες του. 
• Μην πάρετε όλη την ευθύνη πάνω σας ή να αρχίσετε τις απειλές (π.χ. αν το κάνεις αυτό ακόμα μία φορά θα…), δεν μπορείτε να αναγκάσετε κάποιον να δεχτεί βοήθεια ούτε να γίνετε η “αστυνομία τροφίμων”, τίποτα από αυτά δεν βοηθά. (Καλέστε το 112 αν πιστεύετε ότι η κατάσταση του ατόμου είναι απειλητική για τη ζωή του).

Ακόμα κι αν δεν αισθάνεστε ότι η συζήτηση πήγε καλά, μην απελπίζεστε. Μοιράστε την ανησυχία σας και δείξτε ότι είστε εκεί γι ‘αυτόν. Μπορεί να έχετε φυτέψει το “μικρόβιο” στο κεφάλι του για να αναζητήσει βοήθεια. Αυτό το μικρόβιο μπορεί να μην ριζώσει αμέσως, αλλά με την πάροδο του χρόνου, η ανησυχία σας μπορεί να βοηθήσει το άτομο να ζητήσει βοήθεια. 

Τέλος, η καλή στήριξη σημαίνει ότι πρέπει και εσείς να φροντίζετε καλά τον εαυτό σας, έτσι ώστε να αποτελείτε πρότυπο υγιής συμπεριφοράς για το πρόσωπο που προσπαθείτε να στηρίξετε. Μην αφήνετε τη διατροφική διαταραχή του αγαπημένου σας προσώπου να κυριαρχήσει πλήρως τη ζωή σας.

Ελεάνα Λιασίδου 

Κλινική Διαιτολόγος – Διατροφολόγος, MSc

Βιβλιογραφία:

• CNN (2019). Going to extremes: Eating disorders. [online] Available at: http://edition.cnn.com/interactive/2012/03/health/infographic.eating.disorders/index.html [Accessed 5 Sep. 2019].
• Eisler, I., Simic, M., Blessitt, E. and Dodge, L. (2016). Maudsley Service Manual for Child and Adolescent Eating Disorders. [ebook] King’s college hospital NHS. Available at: https://www.national.slam.nhs.uk/wp-content/uploads/2011/11/Maudsley-Service-Manual-for-Child-and-Adolescent-Eating-Disorders-July-2016.pdf [Accessed 5 Sep. 2019].
• Geller, J., Goodrich, S., Chan, K., Cockell, S. and Srikameswaran, S. (2019). Clinical Practice Guidelines for the BC Eating Disorders Continuum of Services. [ebook] Ministry of Health. Available at: http://mh.providencehealthcare.org/sites/default/files/BC%20Eating%20Disorders%20Clinical%20Practice%20Guidelines.pdf [Accessed 5 Sep. 2019].
• National Eating Disorders Association. (2019). How to Help a Loved One. [online] Available at: https://www.nationaleatingdisorders.org/learn/help/caregivers [Accessed 5 Sep. 2019].
• H-Kids, NSW Health (2008). Eating Disorders Toolkit, A Practice-Based Guide to the Inpatient Management of Adolescents with Eating Disorders, with Special Reference to Regional and Rural Areas.. [online] MH-Kids, NSW Health. Available at: http://cedd.org.au/wordpress/wp-content/uploads/2013/09/MH-Kids-Eating-Disorders-Toolkit-A-Practice-Based-Guide-to-the-Inpatient-Management-of-Adolescents-with-Eating-Disorders.pdf [Accessed 5 Sep. 2019].
• National Eating Disorders Association (2018). Parent Toolkit. [ebook] National Eating Disorders Association. Available at: https://www.nationaleatingdisorders.org/sites/default/files/nedaw18/1.%20ParentToolkit.pdf [Accessed 5 Sep. 2019].
• Nationaleatingdisorders.org. (2019). National Eating Disorders Association. [online] Available at: https://www.nationaleatingdisorders.org/ [Accessed 5 Sep. 2019].