Δυσκολίες στην απώλεια βάρους μετά τον τοκετό
“Μόλις γεννήσεις απλά να θηλάσεις και αυτόματα θα χάσεις όλο το βάρος της εγκυμοσύνης!” Πόσες φορές το έχω ακούσει αυτό, αλλά στην πραγματικότητα είναι πολλές οι γυναίκες που δεν χάνουν το βάρος που πήραν στην εγκυμοσύνη κατά τη διάρκεια του θηλασμού. Οι γυναίκες αυτές βρίσκονται στα γραφεία μας ζητώντας βοήθεια όχι μόνο για την υγεία τους αλλά και με τις καινούριες τους ταυτότητές ως μητέρες – ελπίζουν να ανακτήσουν την αίσθηση του εαυτού τους όπως ήταν πριν, σε έναν νέο κόσμο που φαίνεται εντελώς εκτός του ελέγχου τους. Οι ταυτότητές τους άλλαξαν με το νέο τίτλο “μαμά» και αναζητούν τουλάχιστον μια εξοικείωση στον καθρέφτη, όταν δεν υπάρχουν σε πολλές άλλες πτυχές της ζωής τους (στο παρόν τουλάχιστον στάδιο).
Σαν κλινικοί διαιτολόγοι, κατανοούμε ότι πολλοί παράγοντες συμβάλλουν στο βάρος και το σχήμα του σώματος μιας γυναίκας. Το βάρος επηρεάζεται από έναν συνδυασμό γενετικής, διατροφής, δραστηριότητας, κατάστασης υγείας και τρόπου ζωής, ιδιαίτερα μιας γυναίκας μετά τον τοκετό.
Όσον αφορά το ψυχοκοινωνικό κομμάτι, το άγχος ενός νέου μωρού, η έλλειψη κοινωνικής υποστήριξης, η επιστροφή στην εργασία, τα οικονομικά προβλήματα, η πολιτισμική περιθωριοποίηση και άλλοι ψυχοκοινωνικοί παράγοντες έχουν εμπλακεί στο να διατηρείται το βάρος μετά τον τοκετό. Μια μελέτη στη Δανία στην οποία συμμετείχαν 37.000 γυναίκες βρέθηκε σημαντική συσχέτιση μεταξύ άγχους ή/και κατάθλιψης και διατήρησης βάρους μετά τον τοκετό.
Φάνηκε ότι η γενετική προδιάθεση επηρεάζει την αύξηση του σωματικού βάρους κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης καθώς και το πόσο γρήγορα επιτυγχάνεται η απώλειά του. Επιπλέον, κατά πόσο ο μεταβολισμός του λίπους αυξάνεται κατά τη διάρκεια του θηλασμού ποικίλλει μεταξύ των γυναικών. Ο ανεπαρκής ύπνος, η χρήση αντισυλληπτικών ή άλλων συνταγογραφούμενων φαρμάκων, η κοντινή εγκυμοσύνη ή η δυσλειτουργία του θυρεοειδούς μετά τον τοκετό, μπορούν να προκαλέσουν ορμονικές μεταβολές με αποτέλεσμα την δυσκολία στην απώλεια. Τέλος, ο θυρεοειδής αδένας αυξάνεται σε μέγεθος κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης για να ανταποκριθεί στις αυξημένες ενεργειακές απαιτήσεις, οπότε οποιαδήποτε διαγνωσμένη ή υποκλινική κατάσταση θυρεοειδούς που προϋπήρχε μπορεί να επιδεινωθεί μετά τον τοκετό.
Τι κάνουμε;
Ενθαρρύνουμε μια υγιεινή και βολική – εύκολη διατροφή. Παρά την επιθυμία τους να χάσουν βάρος, οι νέες μητέρες (και τα βρέφη) επωφελούνται από τα τακτικά γεύματα και σνακ, καθώς οι διατροφικές ανάγκες αυξάνονται κατά την περίοδο θηλασμού. Ενθαρρύνουμε τις νέες μητέρες να δημιουργούν ένα “σταθμό – σνακ”, όπως και τον σταθμό “αλλαγής πάνας”, ως οπτική υπενθύμιση για να θρέψουν το σώμα τους. Σνακς όπως είναι οι ξηροί καρποί, φρέσκα φρούτα, γιαουρτάκια και φρυγανιές, βοηθούν την μητέρα καλύπτοντας πληθώρα θρεπτικών συστατικών, ενισχύοντας τα επίπεδα ενέργειας και σαφώς βελτιώνοντας τα επίπεδα γλυκόζης του αίματος. Ορισμένες μητέρες παρουσιάζουν έντονο άγχος σχετικά με τον τρόπο με τον οποίο η διατροφή τους επηρεάζει την ποιότητα του γάλακτος, γι ‘αυτό είναι σημαντικό να συζητήσουμε πώς το σώμα τους θα δώσει προτεραιότητα στο τέλειο γάλα για το μωρό τους. Εφόσον δεν εμπλέκονται σε εξαιρετικά θερμιδικό περιορισμό, το γάλα τους θα είναι ακριβώς αυτό που χρειάζεται το μωρό τους.
Εξίσου σημαντική σε αυτή την περίοδο είναι και η άσκηση. Κάντε την άσκηση εύκολη. Η σωματική δραστηριότητα μπορεί να βελτιώσει τόσο τη σωματική όσο και τη συναισθηματική υγεία, αλλά πρέπει να είναι διασκεδαστική, ασφαλής και βολική, καθώς η πρόσβαση στο γυμναστήριο μπορεί να είναι δύσκολη ειδικότερα τους πρώτους μήνες μετά τον τοκετό.
Οι πολλές αλλαγές στο σώμα και τη ψυχολογία μιας γυναίκας κατά τη μετάβαση στη μητρότητα συχνά προκαλούν άγχος και σύγχυση. Συμβουλεύοντας τις νέες μητέρες βάση επιστημονικών δεδομένων αλλά ταυτόχρονα και με συναισθήματα κατανόησης και στήριξης δημιουργείται μια σχέση εμπιστοσύνης και έτσι διασφαλίζεται η υγεία τόσο της ίδιας όσο και η υγεία του μωρού.
Στέφανος Ματσούκας
Κλινικός Διαιτολόγος – Διατροφολόγος, MSc