Διαβήτης Κύησης: “Our right to a healthy future. . .”

Το μήνυμα που θέλει να στείλει η φετινή Παγκόσμια Ημέρα Διαβήτη αναφέρεται στη γυναίκα με το σλόγκαν “Our right to a healthy future”. Η γυναίκα έχει κάθε δικαίωμα να λαμβάνει μια έγκαιρη ενημέρωση για το θέμα του Διαβήτη Κύησης (Gestational Diabetes Mellitus), και να έχει ταυτόχρονα, οικονομική και προσιτή πρόσβαση στο τομέα της περίθαλψης.

Αρχικά αξίζει να αναφερθεί ότι σήμερα ζουν πάνω από 199 εκατομμύρια γυναίκες με διαβήτη και αυτό αναμένεται να αυξηθεί σε 313 εκατομμύρια μέχρι το 2040. Σύμφωνα με μελέτες το 70% των περιπτώσεων του Διαβήτη Τύπου ΙΙ,  θα μπορούσαν να αποφευχθούν εάν υπήρχε ένας υγιεινός τρόπος ζωής, γι’ αυτό και πρέπει να τίθεται σε προτεραιότητα. Όσον αφορά την εγκυμοσύνη, 1 στις 7 γυναίκες επηρεάζονται από τον διαβήτη κύησης. Και ενώ η πλειοψηφία των γυναικών με GDM επιστρέφει σε φυσιολογικά επίπεδα γλυκόζης μετά τον τοκετό, ένας σημαντικός αριθμός γυναικών παραμένουν διαβητικές ή συνεχίζουν να έχουν διαταραγμένη ανοχή στη γλυκόζη (IGT). Οι γυναίκες θα πρέπει να ακολουθούν ένα ισορροπημένο πρόγραμμα διατροφής κατά την διάρκεια της εγκυμοσύνης, καθώς και αργότερα στην διατροφή του παιδιού τους, ώστε να εξασφαλίσουν ένα υγιή μέλλον για αυτές και τα παιδιά τους.

Τι είναι ουσιαστικά ο Διαβήτης Κύησης;                          

Ο διαβήτης κύησης ορίζεται ως οποιαδήποτε διαταραχή στον μεταβολισμό της γλυκόζης και εμφανίζεται για πρώτη φορά στην εγκυμοσύνη. Αρχικά να πούμε ότι κατά τη διάρκεια της κύησης, για να μεγαλώσει το έμβρυο σωστά, ο πλακούντας παράγει τις απαραίτητες ορμόνες. Οι ορμόνες αυτές δυσκολεύουν τη δράση της ινσουλίνης, προκαλώντας την λεγόμενη «ινσουλινο-αντίσταση». Στο διαβήτη κύησης λοιπόν, το πάγκρεας λόγο των αυξημένων αναγκών, δεν μπορεί να  ανταπεξέλθει (στο μέγιστο βαθμό), με αποτέλεσμα να αυξάνονται τα επίπεδα της  γλυκόζης στο αίμα.

Ποιες γυναίκες όμως διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο; 

Υπάρχουν αρκετοί παράγοντες που θα πρέπει να λάβεις υπόψη ώστε να δράσεις έγκαιρα και αναφέρονται πιο κάτω:

• Ηλικία εγκυμοσύνης (ιδιαίτερα γυναίκες > 35 ετών)
• Φυλή (Λατίνοι, Αφρο-αμερικάνοι)
• Παχυσαρκία ή υπερβάλλον βάρος προ εγκυμοσύνης
• Υπερβολική αύξηση βάρους κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης
• Οικογενειακό ιστορικό σακχαρώδους διαβήτη (συγγένεια 1ου βαθμού) ή διαβήτη κύησης
• Ιστορικό προηγούμενης εγκυμοσύνης με νεογνό > 4 kg
• Ιστορικό καπνιστή
• Σύνδρομο Πολυκυστικών Ωοθηκών
• Άλλοι γενετικοί παράγοντες κινδύνου

Πώς γίνεται η διάγνωση;

Όλες οι γυναίκες στο πρώτο τρίμηνο της κύησης πρέπει να υποβάλλονται  σε έλεγχο σακχάρου νηστείας (ή γλυκοζηλιωμένης αιμοσφαιρίνης).

• Γλυκόζη πρωινής νηστείας > 126mg/dl και επαναλαμβανόμενο ίδιο αποτέλεσμα είναι ένδειξη για προ υπάρχον διαβήτη
• Αν η μέτρηση σακχάρου είναι >92mg/dl (σε δύο διαφορετικές μετρήσεις) τότε γίνεται η διάγνωση σακχαρώδη διαβήτη κύησης
• Αν η μέτρηση σακχάρου είναι <92mg/dl τότε γίνεται επόμενος έλεγχος, μεταξύ της 24ης και 28ης εβδομάδας της κύησης, με την «καμπύλη σακχάρου», όπου γίνονται μετρήσεις πριν και μετά την πρόσληψη ενός υγρού πλούσιου σε γλυκόζη, 75γρ, οπώς αναφέρει ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) και η Αμερικάνη Διαβητολογική Εταιρεία (ΑDA)

Πώς μπορεί να αντιμετωπιστεί ο Διαβήτης Κύησης;

1. Πρέπει να παρακολουθείται η αύξηση βάρους, ώστε να εμπίπτει στα επιτρεπόμενα όρια.
2. Ο τακτικός έλεγχος του σακχάρου είναι απαραίτητος. Είναι σημαντικό οι μετρήσεις να γίνονται μια φορά τις πρωινές ώρες και 1 ώρα πριν και μετά από κάθε γεύμα, έτσι ώστε να γίνεται συνολική εκτίμηση της θεραπείας.
3. Είναι απαραίτητο κάθε γυναίκα με διαβήτη κύησης, να κρατά ένα ημερολόγιο με τη διατροφή της και τις μετρήσεις σακχάρου ώστε να γίνονται και οι κατάλληλες τροποποιήσεις στο πρόγραμμα της.
4. Είναι σημαντικό να τηρείται ο κανόνας “μικρά και συχνά γεύματα” κατά τη διάρκεια της ημέρας, ώστε να αναπληρώνεται συνεχώς η όρεξη για φαγητό και να ρυθμίζονται καλύτερα τα επίπεδα του σακχάρου στο αίμα.
5. Καταμερισμός της ποσότητας των υδατανθράκων κρίνεται απαραίτητος μέσα στην ημέρα, με την βοήθεια του προσωπικού κλινικού διαιτολόγου.
6. Η ποσότητα των υδατανθράκων να είναι σχεδόν η ίδια σε κάθε γεύμα. Δεν ενδείκνυται η μεγάλη στέρηση τους, λόγο αυξημένων αναγκών του εμβρύου, ενώ ταυτόχρονα συνδέεται με ανάπτυξη παιδικής παχυσαρκίας.
7. Να δίνεται σημασία σε προϊόντα ολικής αλέσεως, πλούσια σε φυτικές ίνες, όπως τα δημητριακά, το πολύσπορο ή μαύρο ψωμί, το καστανό ρύζι, τα παξιμάδια, τα κριτσίνια ή οι φρυγανιές ολικής αλέσεως.
8. Δεν πρέπει να απουσιάζουν τα φρούτα και τα λαχανικά. Η ποσότητα , κυρίως, των φρούτων κρίνεται ανάλογα της κάθε περίπτωσης ξεχωριστά.
9. Προσοχή στους χυμούς. Τα φρούτα περιέχουν περισσότερες φυτικές ίνες ενώ οι χυμοί περιέχουν συνήθως περισσότερη ζάχαρη και συντηρητικά.
10. Η άσκηση είναι σημαντική και απαραίτητη, αν δεν υπάρχουν επιπλοκές στο διαβήτη. Με την άσκηση μειώνεται η αντίσταση στην ινσουλίνη, βελτιώνεται η υπεργλυκαιμία μετά τα γεύματα και σίγουρα γίνεται καλύτερος έλεγχος στην αύξηση βάρους.

Κωνσταντίνα  Φιλίππου

Κλινική Διαιτολόγος – Διατροφόλογος, MSc

Βιβλιογραφία

• Al-Noaemi., M.C. et Shalayel., M.H.F.(2011). “Pathophysiology of Gestational Diabetes Mellitus: The Past, the Present and the Future.”Gestational Diabetes, Prof. Miroslav Radenkovic (Ed.), National College for Medical and Technical Studies, Khartoum, Sudan.
• Bardenheier, BH et al.,(2013).”Variation in prevalence of gestational diabetes among hospital discharges for obstetric delivery across 23 states in the United States”. Diabetes Care; 36:1209–14.
• Coustan, DR.(2013) “Gestational diabetes mellitus” ;59(9):1310-21.Clin Chem.
• NICΕ (2017) “Diabetes in Pregnancy” Quality Standards Advisory Committee and NICE project team ISBN: 978-1-4731-1623-8.
• Nq.,D, Beckmann., M, Mcintyre., HD, Wilkinson., SA.(2015) “Changing the protocol for gestational diabetes mellitus screening.” Ng D1 ;55(5):427-33.2015.