2050…Θα υπάρχει αρκετό φαγητό για όλους μας;

Τι είναι το “Sustainable diet” και γιατί όλοι στρέφονται σιγά σιγά σε αυτό;

 

Περισσότερο από 820 εκατομμύρια άνθρωποι κοιμούνται πεινασμένοι το βράδυ, 1.3 δισεκατομμύρια άνθρωποι δεν έχουν εύκολη πρόσβαση σε θρεπτικά και επαρκή τρόφιμα.

Εν τω μεταξύ, υπάρχουν πάνω από 40 εκατομμύρια θάνατοι ετησίως που σχετίζονται με την παχυσαρκία και χρόνιες µη μεταδοτικές ασθένειες σχετιζόμενες με τη διατροφή. 

Αυτό σημαίνει ένα πράγμα … κάτι κάνουμε λάθος σε κάτι που αφορά άμεσα την ίδια την επιβίωσής μας!

Ο παγκόσμιος πληθυσμός αυξάνεται με ταχείς ρυθμούς και εκτιμάται ότι θα υπάρξουν περίπου 10 δισεκατομμύρια άνθρωποι στον πλανήτη μας έως το 2050. Το ερώτημα είναι, θα υπάρχουν αρκετά τρόφιμα  το 2050; Θα υπάρχει πρόσβαση σε τρόφιμα υψηλής ποιότητας για όλους μας;

 

Γιατί είναι σημαντική η βιώσιμη διαχείριση των πρώτων υλών;

Αυτή τη στιγμή, η παραγωγή φαγητού:

• Συμβάλει περίπου στο 30% στο φαινόμενο του θερμοκηπίου και στην κλιματική αλλαγή
• Καταλαμβάνει περίπου το 40% της παγκόσμιας γης
• Χρησιμοποιεί το 70% του πόσιμου νερού
• Αποτελεί το μεγαλύτερο παράγοντα που ευθύνεται για τα είδη υπό εξαφάνιση  

Όλα τα παραπάνω προκαλούν μη αναστρέψιμες και καταστροφικές επιπτώσεις στο πλανήτη μας. Υπάρχει επείγουσα ανάγκη να ακολουθήσουμε μια διατροφή που να είναι θρεπτική για εμάς αλλά παράλληλα να έχει μειωμένες επιπτώσεις στο περιβάλλον.

 

Ο όρος  «sustainable Diet”, Βιώσιμη διατροφή: 

Ο όρος βιωσιμότητα (sustainability) περιγράφει την αρμονική συνύπαρξη του ανθρώπου με το περιβάλλον του. Προϋποθέτει την εκμετάλλευση φυσικών πόρων με ρυθμό τέτοιο ώστε να αποφευχθεί η περιβαλλοντική υποβάθμιση και συνδυάζει τις δράσεις και επιλογές του ανθρώπου στο παρόν με στόχο την διαφύλαξης της ζωής στο μέλλον. 

 

Δείτε παρακάτω πώς μπορείτε να κάνετε πιο βιώσιμες επιλογές σε ατομικό επίπεδο.

Συμβουλές για ψώνια για την ελαχιστοποίηση σπατάλη τροφίμων:

• Κάντε ένα εβδομαδιαίο μενού και γράψετε μια λίστα αγορών για να γνωρίζετε ακριβώς τι και πόσα υλικά χρειάζεστε.  
• Μην πηγαίνετε για ψώνια πεινασμένοι, αφού αυτό μπορεί να επηρεάσει την κρίση σας και την ποσότητα τροφίμων που αγοράζετε.
• Όταν επιλέγετε φρέσκα φρούτα και λαχανικά, επιλέξτε τα πιο λαμπερά και πιο φρέσκα προϊόντα που μπορείτε. Εάν ένα τρόφιμο έχει ήδη αρχίσει να μαλακώνει ή να αλλάζει χρώμα, σημαίνει ότι η διαδικασία ωρίμανσης έχει ξεκινήσει και θα επιταχυνθεί στο σπίτι.
• Υπάρχουν φρούτα που συνεχίζουν να ωριμάζουν με την πάροδο του χρόνου (κλιμακτηριακά) σε σχέση με φρούτα που δεν ωριμάζουν περισσότερο μετά τη συγκομιδή (μη-κλιμακτηριακά).
• Τα κλιμακτηριακά φρούτα περιλαμβάνουν μεταξύ άλλων μήλα, βερίκοκα, αβοκάντο, μπανάνες, ακτινίδια, μάνγκο, νεκταρίνια, ροδάκινα, αχλάδια, ντομάτες. Αποθηκεύστε τα στη φρουτιέρα σας εκτός ψυγείου σε θερμοκρασία δωματίου μέχρι την επιθυμητή ωρίμανση και μετά βάλτε τα στο ψυγείο.
• Τα μη κλιμακτηριακά φρούτα περιλαμβάνουν πιπεριές, μούρα, κεράσια, εσπεριδοειδή (πορτοκάλια, λεμόνια, λάιμ), αγγουράκια, μελιτζάνα, σταφύλι, καρπούζι.
• Αγοράστε τα «Άσχημα προϊόντα». Πρόκειται για φρούτα και λαχανικά που μπορεί να απορριφθούν επειδή δεν πληρούν τα πρότυπα εμφάνισης.
• Εκμεταλλευτείτε τα κατεψυγμένα τρόφιμα. Μερικές φορές, μπορεί να καταναλώσουμε ένα λαχανικό πριν από την πλήρη ωρίμανση του ή πολύ αργότερα. Κατά συνέπεια, να λαμβάνουμε λιγότερα θρεπτικά συστατικά και μειωμένη γεύση, σε σχέση με τα κατεψυγμένα. Επίσης, τα κατεψυγμένα τρόφιμα αποτελούν 47% λιγότερα απορρίμματα οικιακών τροφίμων σε σχέση με τα φρέσκα.

 

Αποθήκευση τροφίμων 

• Κρατήστε το περίσσευμα από το φαγητό σας μπροστά  – μπροστά στο ψυγείο.
• Προσπαθήστε να χρησιμοποιήσετε τα λαχανικά σύντομα μετά την αγορά τους.  
• Αποθηκεύστε τα λαχανικά και τα φρούτα σε δοχεία με ετικέτα και τοποθετήστε τα κάπου που να φαίνονται. 

Στα φρούτα και τα λαχανικά, αφαιρέστε τα σημεία που αρχίζουν να χαλάνε και χρησιμοποιήστε τα αμέσως, πριν χαλάσουν και τα υπόλοιπα τρόφιμα που βρίσκονται κοντά τους.  

• Καταψύξτε τρόφιμα ή περισσεύματα γευμάτων που δεν θέλετε να καταναλώσετε σύντομα. Θυμηθείτε να σημειώσετε την ημερομηνία αποθήκευσης στο κουτί.

 

Πριν πετάξετε κάποια τρόφιμα:

• Αναζωογονήστε το μαραμένο μαρούλι ή άλλα φυλλώδης λαχανικά. Εφόσον αυτά τα τρόφιμα δεν έχουν σαφή σημάδια αλλοίωσης (αποχρωματισμό ή μούχλα), αξίζει να φυλαχτούν. Επειδή τα περισσότερα λαχανικά περιέχουν περίπου 90% νερό που χάνεται σταδιακά, η προσθήκη νερού μπορεί να τα επαναφέρει αμέσως. Βυθίστε τα σε ένα μπολ γεμάτο με παγωμένο νερό για 15 λεπτά.
• Εάν τα φρούτα σας αρχίσουν να κοκκινίζουν ή μαλακώνουν, προσθέστε τα σε smoothies, ψιλοκόψτε και φυλάξτε στην κατάψυξη για μελλοντική χρήση σε smoothie και γλυκά.

•  Προσθέστε τα μαραμένα λαχανικά σε σούπες

• Χρησιμοποιήστε όλα τα μέρη ενός λαχανικού όπως τις φλούδες του καρότου, τα φύλλα του σέλινου, τα κοτσάνια του μαϊντανού και των μανιταριών για να φτιάξετε ζωμό λαχανικών.
• Ψήστε το ψωμί που έχει σκληρύνει, και έπειτα προσθέστε σε ένα επεξεργαστή τροφίμων για να φτιάξετε καπήρα, ή απλώστε με ελαιόλαδο και σκόνη σκόρδου και ψήστε στο φούρνο για να φτιάξετε σπιτικά κρουτόνια.
• Καταναλώστε την φλούδα σε λαχανικά ή φρούτα όπου είναι δυνατόν: πατάτα, αγγουράκι, μελιτζάνα, ντομάτα, καρότο, μήλο.
• Χρησιμοποιήστε την φλούδα των εσπεριδοειδών φρούτων όπως πορτοκάλια και λεμόνια σε σάλτσες, επιδόρπια ή πουλερικά.

 

Κομποστοποίηση

Ακόμα κι αν καταφέρουμε να μειώσουμε τη σπατάλη τροφίμων με συνείδηση, ορισμένα τρόφιμα είναι αναπόφευκτο να μην πεταχτούν. Η κομποστοποίηση είναι πολύτιμη για το περιβάλλον και θα συμβάλει στην μείωση ρύπων. Η κομποστοποίηση επίσης ενισχύει το έδαφος με θρεπτικά συστατικά και μειώνει την ανάγκη για λιπάσματα και φυτοφάρμακα.

 

Συμπέρασμα

Πρέπει να γνωρίζουμε ότι οι επιλογές στο πιάτο μας  επηρεάζουν τελικά περισσότερα πράγματα από τον ίδιο μας τον εαυτό.  Στο τέλος της μέρας, αυτό που είναι καλό για τον πλανήτη είναι καλό και για εμάς.

 

 

Ελεάνα Λιασίδου 

Κλινική Διαιτολόγος – Διατροφολόγος, MSc

 

Βιβλιογραφία:

Chen, C., Chaudhary, A., & Mathys, A. (2019). Dietary Change Scenarios and Implications for Environmental, Nutrition, Human Health and Economic Dimensions of Food Sustainability. Nutrients, 11(4), 856. doi:10.3390/nu11040856  [Accessed 5 January 2021].

Food and Agriculture Organizations of the United Nations. Tackling Climate Change Through Livestock. October 21, 2014. Available at: http://www.fao.org/ag/againfo/resources/en/publications/tackling_climate_change/index.htm. 

Harvard T.H. Chan. 2021. Sustainability. [online] Available at: <https://www.hsph.harvard.edu/nutritionsource/sustainability/> [Accessed 5 January 2021].

 Harvard T.H. Chan. 2021. Sustainability. [online] Available at: <https://www.hsph.harvard.edu/nutritionsource/sustainability/food-waste/food-waste-home/ 

US EPA. 2021. Composting At Home | US EPA. [online] Available at: <https://www.epa.gov/recycle/composting-home> [Accessed 5 January 2021].